BİR YILDAN KISA SÜRELİ EVLİLİKLERDE BOŞANMA
Evliliğin üzerinden bir yıl geçmeden boşanmaya karar veren eşlerin akıllarındaki ilk soru,
mahkemenin yeni evlenmiş olmaları sebebiyle boşanmaya karar verip vermeyeceği sorusudur.
Aile ve evlilik kurumlarının, doğrudan kamu düzenine ilişkin hususlar olması nedeniyle yeni kurulmuş bir evlilik birliğinin mümkün mertebe korunması ve devamlılık göstermesi esas alınmaktadır. Ancak toplumdaki yaygın kanının aksine, Türk hukukunda evliliklerinde bir yılı doldurmamış eşlerin boşanması yönelik bir engel bulunmamaktadır. Pek tabi bir yıldan kısa süreli evliliklerde de boşanma kararı verilebilir.
Boşanma davaları iki ana başlığa ayrılmaktadır; anlaşmalı boşanma davası ve çekişmeli boşanma davası. Türk Medeni Kanunu’nda boşanma davalarında sağlanması gereken şartlar ve ileri sürülebilecek boşanma nedenleri ayrıntılı olarak belirtilmektedir. Anlaşmalı boşanma davasının açılmasında, dava şartlarından biri evliliğin en az bir yıl sürmüş olmasıdır. Bir yıl dolmadan boşanılamayacağı algısının oluşma sebebi ise bu dava şartı kaynaklıdır. Ancak bu şart, bir yılı doldurmamış evliliklerde hiçbir şekilde boşanılamayacağı anlamına gelmemektedir. Bir yılın dolmasını beklemeden boşanma davası açmak istenmekte ise, dava çekişmeli boşanma davası olarak açılmalıdır. Aksi halde anlaşmalı boşanmanın dava şartı sağlanamayacak ve açılmış olan boşanma davası mahkemece reddedilecektir.
Bahsedildiği gibi, aile kurumu toplumsal ve kamusal düzenin temellerindedir. Bu sebeple kanunun ana amacı olabildiğinde bu kurumları ayakta tutmaya çalışmak olup aile mahkemelerine geniş takdir yetkisi tanınmaktadır. Evliliklerinde bir yılı doldurmamış eşler çekişmeli boşanma davası açmış olsa dahi, mahkeme evlilik birliğinin korunmasını gözetecektir. Dolayısıyla bu halde çekişmeli boşanmada dava sürecinin hukuki destek alınarak doğru şekilde yürütülmesi büyük önem arz etmektedir.
Örneğin evliliğinin sekizinci ayında olan ancak boşanmaya karar vermiş olan eşlerin; boşanma davasını çekişmeli boşanma davası olarak ileri sürerken evliliğin neden devam edemeyeceğini ve eşler için nasıl çekilmez bir hal aldığını doğru temellendirmesi, delillerini ve tanıklarını özenle belirlemesi ile mahkemece kusur değerlendirmesi yapılacağı için eşlerin kusur tahlilinin doğru yapılması elzemdir. Mahkeme tüm süreci tahlil ederek tarafların boşanmaları doğrultusunda takdir yetkisini kullanabilecektir.
Çekişmeli boşanma davası devam etmekte iken evlilikte bir yıllık süre dolmuşsa; açılan davanın gerekli işlemlerin yapılması ve eşlerin oluşturulacak anlaşmalı boşanma protokolünde mutabık kalmaları halinde anlaşmalı boşanma davasına dönüştürülebilir. Anlaşmalı boşanma davasında ise tarafların kusur araştırması yapılmayacak olup boşanma davasının tek celsede sonuçlandırılması mümkündür.
Aile ve evlilik kurumlarının, doğrudan kamu düzenine ilişkin hususlar olması nedeniyle yeni kurulmuş bir evlilik birliğinin mümkün mertebe korunması ve devamlılık göstermesi esas alınmaktadır. Ancak toplumdaki yaygın kanının aksine, Türk hukukunda evliliklerinde bir yılı doldurmamış eşlerin boşanması yönelik bir engel bulunmamaktadır. Pek tabi bir yıldan kısa süreli evliliklerde de boşanma kararı verilebilir.
Boşanma davaları iki ana başlığa ayrılmaktadır; anlaşmalı boşanma davası ve çekişmeli boşanma davası. Türk Medeni Kanunu’nda boşanma davalarında sağlanması gereken şartlar ve ileri sürülebilecek boşanma nedenleri ayrıntılı olarak belirtilmektedir. Anlaşmalı boşanma davasının açılmasında, dava şartlarından biri evliliğin en az bir yıl sürmüş olmasıdır. Bir yıl dolmadan boşanılamayacağı algısının oluşma sebebi ise bu dava şartı kaynaklıdır. Ancak bu şart, bir yılı doldurmamış evliliklerde hiçbir şekilde boşanılamayacağı anlamına gelmemektedir. Bir yılın dolmasını beklemeden boşanma davası açmak istenmekte ise, dava çekişmeli boşanma davası olarak açılmalıdır. Aksi halde anlaşmalı boşanmanın dava şartı sağlanamayacak ve açılmış olan boşanma davası mahkemece reddedilecektir.
Bahsedildiği gibi, aile kurumu toplumsal ve kamusal düzenin temellerindedir. Bu sebeple kanunun ana amacı olabildiğinde bu kurumları ayakta tutmaya çalışmak olup aile mahkemelerine geniş takdir yetkisi tanınmaktadır. Evliliklerinde bir yılı doldurmamış eşler çekişmeli boşanma davası açmış olsa dahi, mahkeme evlilik birliğinin korunmasını gözetecektir. Dolayısıyla bu halde çekişmeli boşanmada dava sürecinin hukuki destek alınarak doğru şekilde yürütülmesi büyük önem arz etmektedir.
Örneğin evliliğinin sekizinci ayında olan ancak boşanmaya karar vermiş olan eşlerin; boşanma davasını çekişmeli boşanma davası olarak ileri sürerken evliliğin neden devam edemeyeceğini ve eşler için nasıl çekilmez bir hal aldığını doğru temellendirmesi, delillerini ve tanıklarını özenle belirlemesi ile mahkemece kusur değerlendirmesi yapılacağı için eşlerin kusur tahlilinin doğru yapılması elzemdir. Mahkeme tüm süreci tahlil ederek tarafların boşanmaları doğrultusunda takdir yetkisini kullanabilecektir.
Çekişmeli boşanma davası devam etmekte iken evlilikte bir yıllık süre dolmuşsa; açılan davanın gerekli işlemlerin yapılması ve eşlerin oluşturulacak anlaşmalı boşanma protokolünde mutabık kalmaları halinde anlaşmalı boşanma davasına dönüştürülebilir. Anlaşmalı boşanma davasında ise tarafların kusur araştırması yapılmayacak olup boşanma davasının tek celsede sonuçlandırılması mümkündür.